AVOKADO SEVER MİSİNİZ?

Bir hurafe sonucu Osmanlı’da ağaç ile timsahın çiftleşmesinden oluştuğuna inanılan bir meyveden bahsetmek istiyorum size…

Timsah armudunu hiç duydunuz mu?  Anavatanı Meksika olan ve bilinirliği milattan önce 10 bin yıllarına dayanan Timsah Armudu aslında diğer adını söylediğimde hemen bileceğiniz bir meyve. Oval şekliyle, armuda benzetildiği için bu adı alan meyve günümüzde Avakado olarak biliniyor. Tropikal iklimde yetişen avokado bugün Türkiye'nin Akdeniz bölgesinde de yetiştiriliyor.

 Pek çok kişinin lezzeti konusunda çatıştığı, kimisinin çok sevip bir diğerinin hiç hoşlanmadığı bir lezzet bizim ülkemizde Avakado. Ancak faydaları da saymakla bitmiyor elbet.

Osmanlı'da yetiştirilen günah sayıldığı için ağaçları yakılan avokado meyvesinin hikâyesini anlatayım istedim bugün size.

300 yıl önce Osmanlı'da da avokado yetiştiriliyordu. İnanmadınız mı? Ama gerçek.

Osmanlı döneminde yaşayan 1688 doğumlu Din Alimi Molla Kamil Efendi, pozitif ilimlerle de ilgilenmesiyle tanınır. Hatta ailesinin itirazlarına rağmen eğitim almak için Roma ve Paris'e kadar gidip eğitim alır.

Molla Kamil Efendi, yurtdışında ziraat ve bitkiler üzerine eğitim alıp İstanbul'a geri döner. Biraderinin aracılığıyla da sarayda bostancı başının yanında çalışmaya başlar. Çalışkanlığı ve azmiyle dikkatleri üstüne çeker.

 1720 yılında İstanbul'daki lale bahçelerinde nedeni anlaşılamayan bir hastalık tüm laleleri mahvetmiş. Dönemin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa da bu meseleyi çözmesi için Kamil Efendi'yi görevlendirmiş. O da öğrendiği bilimsel yöntemlerle hastalığı tedavi etmiş ve böylelikle “Halaskaran-ı lalezar" lakabı ile sarayın takdirini kazanan Kamil Efendi’ye mükafat olarak da Yalova'da ziraat çalışmalarını yapması için bir arazi tahsis edilir.

Kamil Efendi'nin burada Fransa'da görüp çok beğendiği avokadoyu Anadolu şartlarında yetiştirmeye çalışır. Uzun uğraşlar sonucunda avokadoyu Yalova'da yetiştirmeyi başarır ve mahsulü saraya takdim eder. Kamil Efendi bunu yaparken avokadonun faydalı olduğunu, leziz bir tada sahip olduğunu söyler.

Meyvenin tadını beğenen Damat İbrahim Paşa verdiği davetlerde insanlara avokadoyu ikram etmeye başlar ve moda haline gelen bu egzotik yiyecek kısa zamanda İstanbul seçkinleri tarafından benimsenerek sofralardaki yerini alır.

Ancak Kamil Efendi halkın da istifade etmesini istese de bu meyve halka inemez, sadece saray eşrafı tarafından tüketilir.

Ancak "avokado modası" çok uzun sürmez zira 1730 yılında Osmanlı Devleti'nde Patrona Halil ayaklanması çıkar ve isyancılar Damat İbrahim Paşa ve Kamil Efendi'yi zulmederek öldürür.

Ayaklanmaya katılan bir grup, avokadonun timsah ile ağacın birlikteliğinden olduğu söylentisini yaymıştır.

Avokadonun mekruh olduğu, Müslüman memlekette üretilmesinin ve yenilmesinin caiz olmadığı fetvası verilince de Yalova'daki bütün avokado ağaçları yakılarak tahrip edilmiştir.

Türk tarihinde modern bir anlayışla çalışan bu bilim adamının yaptıkları böylelikle bir grup gericinin hurafeleri sonucu yok edilir.

Avokadonun faydalı bir meyve olduğunu tekrar keşfetmemiz ve ülkemize geri gelmesi de 250 seneyi geçer ve besleyiciliği çok yüksek olan Avokadonun ülkemizde tekrar üretimi ise 1990lı yıllarda ancak başlar.

 Siz Avokado sever misiniz? Yoksa Timsah Armudu diye yemez misiniz?